Abdominal aort anevrizması, vücudumuzun en önemli damarlarından biri olan aortanın karın bölgesinde genişlemesi ile oluşan bir sağlık sorunudur. Aort, kalbimizden çıkarak göğüs ve karın bölgesinden geçer, vücudumuzun her köşesine oksijen dolu kan taşır. Ancak, bu hayati damar genişleyip yırtıldığında, ölümcül kanamalara yol açabilir. Peki, bunu nasıl fark ederiz ve önlemek için neler yapabiliriz?
Abdominal Aort Anevrizması Nedir?
Aort, vücudumuzdaki en büyük kan damarıdır. Abdominal aort anevrizması (AAA), bu damarın karın bölgesinde genişlemesiyle ortaya çıkar. Ancak bu durum genellikle fark edilmesi zor olan bir süreçtir. Çoğu kez anevrizmalar yavaş büyür ve herhangi bir belirti vermez. Ancak büyüdüğünde ya da hızlı bir şekilde genişlediğinde bazı işaretler ortaya çıkabilir.
Belirtiler şunlar olabilir:
- Karın bölgesinde veya karnın yan tarafında derin, sürekli bir ağrı.
- Bel ağrısı.
- Göbek çevresinde atım hissi.
Eğer bu belirtilerden birini yaşıyorsanız ve özellikle ağrı ani ve şiddetliyse, hemen bir sağlık kuruluşuna başvurmalısınız.
Abdominal Aort Anevrizmasının Nedenleri Nelerdir?
Anevrizmaların gelişmesine neden olabilecek çeşitli faktörler bulunur. Bunlar arasında:
- Damar sertliği (ateroskleroz): Damarlarda yağ ve diğer maddelerin birikmesi sonucu oluşur.
- Yüksek tansiyon: Aort duvarlarına zarar verebilir ve zayıflatabilir.
- Damar hastalıkları: Damarların iltihaplanmasına yol açan hastalıklar.
- Enfeksiyonlar: Nadiren de olsa, bakteriler veya mantarlar nedeniyle aort enfekte olabilir.
- Travma: Örneğin bir araba kazası sonrası aorta zarar gelebilir.
Abdominal Aort Anevrizmasının Risk Faktörleri Nelerdir?
Hepimiz bu sağlık sorununa karşı eşit risk altında değiliz. Bazı insanlar için risk çok daha yüksektir. Dikkate alınması gereken bazı risk faktörleri şunlardır:
- Tütün kullanımı: Sigara içmek, anevrizma riskini artıran en güçlü faktördür.
- İleri yaş: Özellikle 65 yaş ve üzeri bireylerde daha sık görülür.
- Cinsiyet: Erkeklerde görülme oranı kadınlara kıyasla daha yüksektir.
- Irk: Beyaz ırkta daha yaygındır.
- Aile öyküsü: Ailede anevrizma öyküsü olan kişilerde risk artar.
- Diğer anevrizmalar: Göğüs aortasında veya diğer büyük damarlarda anevrizma olan kişilerde abdominal aort anevrizması gelişme riski de yüksektir.
Abdominal Aort Anevrizmasının Komplikasyonları Nelerdir?
Bu sağlık sorununun en büyük riski, anevrizmanın yırtılması ve bunun sonucunda oluşan iç kanamadır. Bunun dışında:
- Aort diseksiyonu: Aortun duvarındaki katmanların yırtılması.
- Kan pıhtıları: Anevrizma içinde oluşan pıhtılar, vücudun başka bölgelerindeki damarları tıkayabilir.
Yırtılma durumunda şu belirtiler görülebilir:
- Ani ve şiddetli karın veya sırt ağrısı.
- Düşük tansiyon.
- Hızlı nabız.
Bu belirtiler, acil tıbbi müdahale gerektirir.
Abdominal Aort Anevrizmasını Önleme ve Korunma Yolları
Peki, abdominal aort anevrizmasını önlemek veya ilerlemesini engellemek için neler yapabiliriz? İşte dikkat edilmesi gerekenler:
- Tütün ürünlerinden uzak durun: Sigara ve diğer tütün ürünlerini kullanıyorsanız bırakmayı ciddi şekilde düşünmelisiniz.
- Sağlıklı bir diyet uygulayın: Sebze, meyve, tam tahıllar, tavuk, balık ve az yağlı süt ürünleri tüketin. Doymuş yağ, trans yağ ve tuzu sınırlayın.
- Kan basıncı ve kolesterol kontrolü: Doktorunuzun önerdiği ilaçları düzenli kullanarak damarlarınıza yük bindirmemeye çalışın.
- Düzenli egzersiz yapın: Haftada en az 150 dakika orta düzeyde aerobik egzersiz önerilir. Ancak hareketsiz bir yaşam tarzından geliyorsanız, yavaş başlayıp kademeli olarak artırmalısınız.
- Düzenli sağlık kontrolleri yaptırın: Özellikle risk grubundaysanız, bir sağlık uzmanıyla görüşerek ultrason taramaları gibi testlerle durumu takip ettirebilirsiniz.
Kaynaklar ve İleri Okuma
- Mayo Clinic Staff. Abdominal aortic aneurysm. (25 Nisan 2023). Alındığı Tarih: 3 Aralık 2024. Alındığı Yer: Mayo Clinic | Arşiv Bağlantısı
Yazar Hakkında
