Sivrisinekler sadece yaz akşamlarını mahvetmekle kalmıyor, aynı zamanda yaşamı tehdit eden hastalıkların da yayılmasına neden oluyor. Mevcut böcek ilaçlarına karşı direncin artmasıyla birlikte, bilim adamları bu böceklerde yeni zayıf noktalar aradılar. Arizona Üniversitesi’nden vektör biyoloğu Michael Riehle ve biyokimyacı John Jewett benzersiz bir hedefe odaklandılar: Sivrisinek larvalarının bağırsakları.
Sivrisinek larvalarındaki bağırsak ortamı, sindirim sırasında yüksek pH’tan nötr pH’a geçiş yapar. Bu benzersiz kimyasal koşullardan yararlanan Jewett, bağırsak proteinlerini parçalamak için etiketlemek, değiştirmek ve sonunda toksik bileşikler eklemek için pH’a duyarlı bir prob geliştirdi. Amerikan Kimya Derneği Dergisi’nde yayınlanan bulgular, daha etkili sivrisinek kontrol çözümlerinin geliştirilmesine katkı sağlayabilir.
Ekip, koruyucu beş üyeli, nitrojen içeren siklize bir bileşiğe bağlı aromatik halka üzerinde, üçlü bağlı bir nitrojen grubu olan aril diazonyum iyonu kullanan bir prob geliştirdi. Beş üyeli halka grubunun alkali orta bağırsak koşulları altında ayrıldığı ve aril diazonyum iyonunu serbest bıraktığı larva besleme suyuna kimyasal problar eklediler.
Daha sonra iyon, akut toksisiteye neden olmadan nötr pH’ta bağırsak proteinlerine spesifik olmayan bir şekilde bağlandı. Ekip, probun terminal alkinini bakır reaksiyonu yoluyla floresan işaretleyicilerle etiketleyerek, pH’a duyarlı bileşiklerin geniş ölçüde bağırsak proteinlerini hedef aldığını doğruladı:
Kontrol probları orta bağırsak proteinlerini etkilemedi.
Nebraska-Lincoln Üniversitesi’nde kimyasal biyolog olan ve araştırmada yer almayan James Checco, şöyle diyor:
Bu çalışma kimyagerlerin yararlanabilecekleri moleküler mekanizmalar tasarlamaları için benzersiz biyolojik koşulları ve farklı hedefleri nasıl tanımlayabileceğimizin harika bir örneğidir.
Ekip, sondanın çok yönlülüğü konusunda heyecan duyuyor. Jewett şunları kaydetti:
Bu bileşiklerin kesinlikle çok daha farklı türevlerini yaptık.
Riehle şunları ekledi:
Sistemimiz çeşitli potansiyel olarak toksik bileşikler eklememize olanak tanıyacak ve sivrisinek larvalarının kontrolü için esneklik sağlayacak.
Kaynaklar ve İleri Okuma
- L. Tran. Gut-Powered Mosquito Probes (16 Eylül 2024). Alındığı Tarih: 28 Eylül 2024. Alındığı Yer: The-Scientist | Arşiv Bağlantısı
