Kırmızıya baktığımızda beynimizde neler oluyor? Ya da daha geniş bir soruyla: Renkleri gerçekten hepimiz aynı şekilde mi görüyoruz? Arkadaş sohbetlerinin vazgeçilmez, hafif felsefi sorusudur bu. Ve bilim insanları bu kez karşımıza güçlü bir “evet… ama tam olarak değil” cevabıyla çıkıyor.
Almanya’daki Tübingen Üniversitesi ve Max Planck Biyolojik Siber Sistemler Enstitüsü’nden iki sinirbilimci, Andreas Bartels ve Michael Bannert, renk algısının beynimizde nasıl işlendiğini mercek altına aldı. Bartels’e göre iki olasılık vardı: Ya her insanın beyni kırmızıya, yeşile ya da sarıya kendine özgü bir şekilde tepki veriyordu; yani herkesin “kırmızı deseni” farklıydı. Ya da renk görmek, hepimizde büyük ölçüde aynı sinirsel düzeni tetikliyordu.
Journal of Neuroscience’ta yayımlanan çalışmalarının yanıtı oldukça net: Beyinlerimiz renklere şaşırtıcı derecede benzer biçimde tepki veriyor.
Araştırmada 15 kişi, farklı kırmızı, yeşil ve sarı tonlarına bakarken beyin aktiviteleri görüntülendi. Bilim insanları, görsel bölgelerdeki sinir hücrelerinin nasıl tepki verdiğini takip etti. Ardından bu verileri kullanarak kişinin hangi renge baktığını tahmin etmeye çalıştılar.
Sonuçlar, renk görmenin beyinde oldukça standart bir iz bıraktığını ortaya koydu. Yani kırmızı görmek, büyük çoğunluğumuzda neredeyse aynı sinirsel hareketliliği başlatıyor. Kısacası “kırmızıya verilen beyin tepkisi” kişiden kişiye çok fazla değişmiyor.
Ama hikâye burada bitmiyor. Bartels, bu bulguların yalnızca dışarıdan ölçülebilir tepkileri anlattığını söylüyor. Peki ya o rengin içimizde yarattığı duygu? Kırmızının “bana hissettirdiği şey”, senin içinde uyandırdığıyla aynı mı? Bu, bilincin derinliklerine uzanan, hâlâ tam çözülememiş bir sır. Ve büyük ihtimalle uzun yıllar tartışılmaya devam edecek.
Bu makale hakkında sorularınız veya görüşleriniz mi var? Bize yazın: feedback@sapienship.com.tr
Kaynaklar ve İleri Okuma
- M.M. Bannert et al. Large-Scale Color Biases in the Retinotopic Functional Architecture Are Region Specific and Shared across Human Brains. (15 Ekim 2025). Alındığı Tarih: 14 Kasım 2025. Alındığı Yer: Journal of Neuroscience
Yazar Hakkında
