Kan grupları, kırmızı kan hücrelerimizin yüzeyinde bulunan zengin kimyasal çeşitliliği tanımlar. Kırmızı kan hücrelerinin yüzeyinde A ve B antijenlerinin bulunup bulunmamasına göre kan grubu sınıflandırması yapılır. Eğer bir bireyin kırmızı kan hücrelerinin yüzeyinde A antijeni varsa A tipi kan grubuna sahiptir; B antijeni varsa B tipi kan grubuna, hem A hem de B antijeni varsa AB kan grubuna, A ya da B antijeninin bulunmaması durumunda ise 0 kan grubuna sahip olur.
Kan grubu, kırmızı kan hücreleri yüzeyinde bulunan A ve B antijenleri tarafından belirlenir. Görsel kaynağı: sciencealert.com
Bu ana kan grupları içinde bile, sorumlu genlerdeki mutasyonlardan kaynaklanan ince varyasyonlar vardır.
2022’de yayınlanan bir çalışmada, genomik araştırmacılar A1 alt grubu geni ile erken başlangıçlı inme arasında açık bir ilişki olduğunu ortaya çıkarmıştır.
Araştırmacılar, inme geçirmiş yaklaşık 17.000 kişiyi ve inme geçirmemiş yaklaşık 600.000 kişinin kontrolünü içeren 48 genetik çalışmadan elde edilen verileri derledi. Tüm katılımcılar 18 ila 59 yaşları arasındaydı.
Genom çapında yapılan bir araştırma, kan grupları genlerinin bulunduğu noktayla inme riski arasında güçlü bir ilişki olduğunu gösterdi.
Bilim insanları tarafından yapılan belirli kan grubu genlerinin ikinci bir analizi, genomu A grubunun bir varyasyonunu kodlayan kişilerin, diğer kan gruplarından oluşan bir popülasyona kıyasla 60 yaşından önce felç geçirme şansının %16 daha yüksek olduğunu buldu.
0 kan grubunun alt tipi olan, 01 kan grubu genine sahip olanlar için risk %12 daha düşüktü.
Bununla birlikte araştırmacılar, A grubu kana sahip kişilerde ek inme riskinin düşük olduğunu, bu nedenle bu grupta ekstra bir taramaya gerek olmadığını belirtmişlerdir.
Maryland Üniversitesi’nden kıdemli yazar ve vasküler nörolog Steven Kittner, şöyle diyor:
A kan grubunun neden daha yüksek bir risk oluşturduğunu hala bilmiyoruz. Ancak muhtemelen trombositler ve kan damarlarını kaplayan hücreler gibi kanı pıhtılaştıran faktörlerin yanı sıra kan pıhtılarının gelişiminde rol oynayan dolaşımdaki diğer proteinlerle de bir ilgisi var.
ABD’de her yıl neredeyse 800.000 kişi inme geçirmektedir. İnmelerin çoğu, 65 yaş üzeri kişilerde meydana gelmekte ve 55 yaşından sonra risk her on yılda bir ikiye katlanmaktadır.
Çalışmaya dahil edilen kişiler Kuzey Amerika, Avrupa, Japonya, Pakistan ve Avustralya’da yaşamakta olup, Avrupa kökenli olmayan kişiler, katılımcıların yalnızca %35’ini oluşturmaktadır. Gelecekte daha çeşitli örneklemlerle yapılacak çalışmalar, sonuçların önemini netleştirmeye yardımcı olabilir.
Kittner:
Artan inme riskinin mekanizmalarını açıklığa kavuşturmak için daha fazla takip çalışmasına ihtiyacımız olduğu açık.
Çalışmanın bir diğer önemli bulgusu da 60 yaşından önce inme geçiren kişilerle 60 yaşından sonra inme geçiren kişilerin karşılaştırılmasıdır.
Araştırmacılar bunun için 60 yaşın üzerinde inme geçirmiş yaklaşık 9.300 kişiden ve 60 yaşın üzerinde inme geçirmemiş yaklaşık 25.000 kontrol grubundan oluşan bir veri seti kullandılar.
A tipi kan grubundaki artmış inme riskinin, geç başlangıçlı inme grubunda önemsiz hale geldiğini tespit etmişlerdir; bu da insan ömrünün erken dönemlerinde meydana gelen inmelerin daha sonra meydana gelenlere kıyasla farklı bir mekanizmaya sahip olabileceğini düşündürmektedir.
Araştırmanın yazarları, genç insanlarda felçlerin arterlerde yağ birikiminden (ateroskleroz) kaynaklanma olasılığının daha düşük olduğunu ve pıhtı oluşumuyla ilgili faktörlerden kaynaklanma olasılığının daha yüksek olduğunu ifade etti.
Çalışma ayrıca B tipi kana sahip kişilerin, yaşlarına bakılmaksızın inme geçirmeyenlere kıyasla inme geçirme olasılıklarının yaklaşık %11 daha fazla olduğunu ortaya koymuştur.
Daha önce yapılan araştırmalar, kan grubunu kodlayan genomun “ABO lokusu” adı verilen kısmının, kan akışını kısıtlayan koroner arter kalsifikasyonu ve kalp kriziyle ilişkili olduğunu ileri sürmüştü.
A ve B kan gruplarının genetik dizilimi de, venöz tromboz adı verilen damarlarda kan pıhtılaşması riskinin biraz daha yüksek olmasıyla ilişkilendirilmiştir.
Kaynaklar ve İleri Okuma
- F. Nelson. Your Blood Type Affects Your Risk of an Early Stroke, Scientists Discover. (10 Ekim 2024). Alındığı Tarih: 14 Ekim 2024. Alındığı Yer: Science Alert | Arşiv Bağlantısı
⚕ Tıbbi İçerik Uyarısı
Sapienship’de yayınlanan tıbbi içerikler bilgilendirme amaçlıdır ve asla kişisel tıbbi tavsiye yerine geçmez. Bu içerikte yer alan bilgiler, profesyonel bir hekimin teşhis ve tedavi önerilerinin yerini almaz. Sapienship tarafından sunulan bilgilere başvurup başvurmamak yalnızca sizin sorumluluğunuzdadır.
