Hortumlu maymunlar uzun, şişkin ve sarkık burunlarıyla çoğu zaman dünyanın en çirkin hayvanları arasında sayılıyorlar. Güneydoğu Asya’daki Borneo adasına özgü, nesli tükenmekte olan bu primatların büyük burunları çeşitli avantajlar için özelleşmiş olabilir.
Büyük burunlar potansiyel dişi eş adaylarının ilgisini çekmede rol oynayabilirler. Bulgular 23 Mayıs 2024’te Scientific Reports dergisinde yayınlanan bir çalışmada açıklandı. Hortumlu maymunlar veya diğer adıyla Uzun burunlu maymunlar, Borneo nehirlerinin ve bataklık Mangrov ormanlarının yakınında, ağaçlarda yaşayan uzun kuyruklu primatlardır. Bazıları, tek bir erkek ve birkaç dişiden oluşan yaklaşık 20 kişilik gruplar halinde yaşar. Bazı erkekler de bekar gruplar halinde yaşar ve hepsinin çok belirgin burunları vardır. Türün Latince adı olan “Nasalis larvatus” ise erkeklerin belirgin olan burunlarına gönderme yapıyor.
Araştırmada, Canberra’daki Avustralya Ulusal Üniversitesi’nden bir ekip, hortumlu maymunların kafataslarındaki kemikli burun boşluğunu inceledi. Boyutlarını ve şekillerini ölçmek için müze koleksiyonlarında bulunan hortumlu maymunların kafataslarının üç boyutlu taramalarını kullandılar. Araştırmacılar erkek hortumlu maymunların nazal kavitesinin boyutunun ve benzersiz şeklinin, burun kükremeleri ve korna sesleri de dahil olmak üzere daha yüksek ve daha derin sesler çıkarabilmelerine yardımcı olacak şekilde evrimleştiğini tespit etti.
Çalışmanın ortak yazarı ve Avustralya Ulusal Üniversitesi’nde Biyolojik Antropolog Katharine Balolia, şöyle diyor:
Daha uzun ve daha geniş bir burun boşluğu sayesinde daha yüksek ve daha derin çağrılar yapabilmek, erkek maymunların sağlıklarını ve hakimiyetlerini savunmalarına yardımcı oluyor. Bu, erkek maymunların dişileri kendilerine çekmesine ve diğer erkekleri uzaklaştırmasına olanak sağlıyor.
Çiftleşecek daha fazla dişi, genellikle daha fazla yavru sahibi olma şansı anlamına gelir. Daha kolay burun kükremesi ve korna sesi çıkarabilen daha büyük bir burun, erkeklerin statülerini müstakbel partnerlerine göstermelerine yardımcı oluyor. Hortum maymunlarının yaşadığı orman benzeri ortam, burunlarının neden bu kadar büyüyecek şekilde evrimleştiğini de kısmen açıklayabilir.
Balolia, sözlerine ekliyor:
Hortum maymunları kıyıdaki mangrovlarda ve ormanlık alanlarda yaşıyor ve çoğu zaman ağaçların arasından birbirlerini göremiyorlar. Çok yüksek sesli, burundan gelen çağrılar, özellikle erkekler arasında, birbirleriyle iletişim kurmak için önemlidir.
Etli burun dokusu, muhtemelen burun seslerini çıkarma yeteneklerini arttırdığı için zaman içinde büyüdü. Hortum maymunları korna ve kükreme çağrıları yaparken burunlarını düzleştirirler. Ekip, erkeklerin büyük burunlarının, genel sağlık durumları ve baskınlıkları hakkında dişilerde görsel bir izlenim oluşturduğu için dişilerin eş seçimine yardımcı olabileceğini düşünüyor.
Araştırmada erkek hortumlu maymunların, etli yumuşak burun dokusunun bağlandığı bölgeyi açan kemikli burun kapasitesinin yaşla birlikte arttığı da ortaya çıktı. Yaşla birlikte artan burun kapasitesi, aynı zamanda yaşlı maymunların gençlere göre daha büyük burunlara sahip olduğu anlamını taşıyor.
Balolia, şu ifadelerle sözlerini tamamlıyor:
Artmış burun kapasitesi, diğer erkek maymunlar arasında baskınlık statüsüne ulaştıkları zamana denk geliyor. Onların diğer erkekleri korkutmasına ve üremeye hazır birçok dişiyi çekmesine olanak sağlıyor.
Kaynaklar ve İleri Okuma
- L. Baisas. These Monkeys Have Giant Noses For Exactly The Reason You Think. (23 Mayıs 2024). Alındığı Tarih: 24 Eylül 2024. Alındığı Yer: Popular Science | Arşiv Bağlantısı
