Yağmura yakalandığınızda, görüşünüzü berrak tutmak için kirpiklerinize teşekkür etmeyi unutmayın.
Çin Bilimler Akademisi Teknik Fizik ve Kimya Enstitüsü’nden araştırmacılar, insan kirpikleri ve kirpik benzeri liflerle gerçekleştirdikleri deneylerde, suyu gözlerden uzaklaştıran birkaç özelliği ortaya çıkardı. Araştırma bulguları, 20 Aralık’ta Science Advances dergisinde yayımlandı.
Araştırmacılar, kirpiklerin dış yüzeyinin, suyun kökten uca doğru akmasına izin verirken tersi yönde hareket etmesini zorlaştıran bir “mikro dişli” gibi çalıştığını keşfetti. Çatı kiremitlerini andıran üst üste binen pullar, bu su yönlendirme özelliğini sağlıyor. Araştırmacılar, serbest kirpikleri suya batırıp tekrar çıkardıklarında, suyun mikro dişliye karşı hareket ettiği durumda kirpiğin hareketi için daha fazla kuvvet gerektiğini gözlemledi. Ayrıca, serbest kirpiklere damlatılan suyun, kirpiklerin su itici (hidrofobik) özellik gösterdiğini ve su damlacıklarının kirpiklerin üzerinden kolayca yuvarlandığını ortaya koydu.
Kirpiklerin şekli, “brachistochrone” olarak bilinen, A noktasından B noktasına yer çekimi kuvveti altında en kısa sürede ulaşmayı sağlayan bir eğriyi andırıyor. Araştırmacılar, kirpiklerin boyut ve esneklik özelliklerini taklit eden naylon lifler kullanarak brachistochrone şekline sahip liflerle düz veya farklı eğrilerdeki lifleri karşılaştırdı. Sonuçlar, damlacıkların brachistochrone şekline sahip liflerden en hızlı şekilde kayıp gittiğini gösterdi.
Kirpiklerin tozdan korunmayı sağladığı zaten bilinirken, bu suyu yönlendirme özelliği daha önce fark edilmemişti. Araştırmacılara göre, bu özellik yalnızca yağmur sırasında değil; banyo yaparken, terlerken veya ağlarken de devreye girebilir. Ancak güzellik uygulamaları bu doğal işlevi bozabilir. Örneğin, maskara kirpiklerin su itici özelliğini azaltabilir ve kirpiklerin suyu çekmesini sağlayabilir. Ayrıca, kirpiklerin kıvrılması da bu özel şekli değiştirerek işlevini etkileyebilir.
Kirpiklerin sıradan görünen ama şaşırtıcı derecede karmaşık yapısı, göz sağlığı ve günlük yaşam üzerindeki etkileriyle bilim insanlarının dikkatini çekmeye devam ediyor.
Kaynaklar ve İleri Okuma
- S. Zhou, et al. Rapid water drainage on human eyelashes of a hydrophobic Brachistochrone fiber array. (20 Aralık 2024). Alındığı Tarih: 26 Aralık 2024. Alındığı Yer: Science Advances
Yazar Hakkında
