Anne karıncalar, zor sevginin kraliçeleridir. Hasta yavrularını şımartacak vakitleri yoktur.
ABD’deki araştırmacılar, yumurtadan yeni çıkmış bir kara bahçe karıncasının bir patojene maruz kalması halinde, kraliçe karıncanın vücudunun enfekte olmuş her parçasını yiyeceğini ve bu sayede enfeksiyonun koloninin geri kalanına yayılmasının önlendiğini keşfetti. Bu “hijyenik yamyamlık” anneye bir dahaki sefere yumurta üretmek için de daha fazla enerji sağlıyor.
Oxford Üniversitesi’nden biyolog Flynn Bizzell şöyle diyor:
Kraliçe karıncalar kolonileri tek başlarına kuruyor ve ilk işçilerini yetiştirmek için kendilerini aç bırakıyorlar. En çok işçi üreten kraliçe karıncanın hayatta kalma şansı en yüksektir, bu nedenle enfekte larvaları yiyebilmek ve yumurta üretimine geri dönebilmek kaynakların boşa harcanmaması anlamına gelir.
Bizzell ve meslektaşı Oxford Üniversitesi’nden biyolog Christopher Pull, yerleşik kolonilerdeki işçi karıncaların aynı yamyamlık eğilimlerinde bulunmadığını belirtti.
Bazı karınca türlerinde, işçilerin ve askerlerin hasta veya yaralı akranlarını ilaçla veya hayat kurtarıcı operasyonlarla tedavi ettikleri görülmüştür. Ancak bu yardımsever davranışlar siyah bahçe karıncasının (Lasius niger) yuvasında, özellikle de koloni henüz yeni kurulurken görülmez.
Kraliçeler, hasta larvaları yuvalarından dışarıya sürükleyerek uzaklaştıramaz. Yavrularıyla birlikte içeride kapalı kalırlar. Hareket bile edecek alan neredeyse hiç yoktur ve kraliçelerin hasta larvaları çıkaramadıkları için onları yemekten başka çareleri kalmaz.
Bu ortamda bir kraliçe için enfeksiyonun yayılma riski göz ardı edilemeyecek kadar büyüktür. Yuvasında bir patojen tespit ettiğinde, enfekte olmuş her larvayı mümkün olduğunca çabuk yok eder.
Deneyde, Bizzell ve Pull kraliçe başına 5 larvayı bir mantar patojeninin sporlarına maruz bıraktı. Larvalar daha sonra enfeksiyonu geliştirmeleri için 24 saat boyunca yalnız bırakıldı ancak henüz bulaşıcı değillerdi. Enfekte larvalar yuvalarına döndüğünde, kraliçeler onları imha etmeye başladı.
Anneler birkaç saat boyunca enfekte yavruları yedi ve öldürdü. Neredeyse tüm hasta bireyleri ortadan kaldırırken sağlıklı olanların çoğunu canlı bıraktılar.
Mantar patojeninin, enfekte larvaları yedikten sonra bile kraliçeler üzerinde hiçbir etkisi olmadığı görülmüştür; bu da karıncaların kendilerini bir şekilde içsel olarak koruduklarını düşündürmektedir.
İki biyolog, enfekte larvaları yedikten sonra bazı karıncaların midelerindeki bir bezi aktive ettiklerini fark etti. Bu bez, karıncaların bağırsaklarındaki patojenleri etkisiz hale getirmek için asidik ve antimikrobiyal bir zehir üretiyor.
Bulgular, kraliçe karıncaların hastalığa karşı adaptif bir tepki olarak yavrularını yediklerini gösteriyor ve hem kendi hayatlarını hem de mevcut ve gelecekteki yavrularının hayatlarını koruduklarını kanıtlıyor.
Kaynaklar ve İleri Okuma
- Flynn Bizzell, et al. Ant queens cannibalise infected brood to contain disease spread and recycle nutrients. (23 Eylül 2024). Alındığı Tarih: 1 Ekim 2024. Alındığı Yer: Current Biology | Arşiv Bağlantısı
