Meyve ve sebze arasındaki fark nedir? İlk bakışta bu sorunun yanıtı oldukça basit görünebilir. Hatta bariz bir cevap gibi gelebilir. Eğer çilek gibi tatlı ve suluysa, muhtemelen meyvedir. Havuç gibi lifli ve lezzetliyse, muhtemelen sebzedir. Ancak bu iki besin grubunun resmi tanımları gerçekten böyle mi yapılır? Yoksa dikkate alınması gereken başka yönler de var mı?
Bazı insanların domatesi meyve olarak kabul ettiğini duymuş olabilirsiniz. Fakat domates, bazen meyve, bazen sebze olarak kategorize edilebilir. Bunun nedeni, kesin tanımların bir bahçıvan mı yoksa bir şef mi olduğunuza bağlı olarak değişiklik göstermesidir, diyor Avrupa Gıda Bilgi Konseyi (EUFIC). Dahası, bu konudaki algınız yaşadığınız ülke ve konuştuğunuz dile göre de değişebilir.
Burada, farklı tanımlara göre nelerin meyve, nelerin sebze sayıldığını açıklayacağız. Sonuç sizi şaşırtabilir!
Mutfak Tanımı
Çoğu insan konuya mutfak açısından bakar. Bu durumda, meyveler ve sebzeler tatlarına ve aromalarına göre ayrılır. Bu tanıma göre, meyveler tatlı veya ekşidir, sebzeler ise daha hafif ve lezzetlidir. Bu iki besin grubunun mutfaktaki kullanımları da farklılık gösterir. Meyveler ağırlıklı olarak tatlılara, smoothie’lere veya meyve sularına eklenirken, sebzeler doyurucu bir yan yemek ya da ana yemeğin parçası olarak kullanılır.
Botanik Tanım
Ancak bir botanikçiye göre meyve ve sebze kavramları tamamen farklı görünür. Postharvest Physiology and Biochemistry of Fruits and Vegetables kitabına göre; meyve, bir çiçekli bitkinin yumurtalığından gelişen ve tohum taşıyan yapılardır. Bu tanıma göre domates, salatalık, biber, kabak, balkabağı, patlıcan, mısır taneleri ile fasulye ve bezelye kapsülleri aslında meyvedir. Sebze ise bir bitkinin yenilebilen ancak meyve olmayan her parçasını ifade eder; bu parçalar arasında yapraklar (ıspanak, marul, lahana), kökler (havuç, pancar, şalgam), saplar (kuşkonmaz), yumrular (patates), soğanlar (soğan) ve çiçekler (karnabahar ve brokoli) bulunur.
Kültürel ve Dilsel Farklılıklar
Meyve ve sebzeyi nasıl algıladığınız, nereli olduğunuza ve hangi dili konuştuğunuza da bağlı olabilir. Public Health Nutrition dergisinin 2011’de yayımladığı bir anket, bu kültürel farklılıkların kapsamını ortaya koymuştur. Sonuçlara göre, ABD’deki yetişkin katılımcıların %20’si pirinci sebze olarak kabul etmiştir. İngilizce konuşanlarla karşılaştırıldığında İspanyolca konuşanlar pirinci sebze olarak adlandırmaya daha yatkınken, Çince konuşanlar bu tanımı kullanmaya daha az eğilimliydi. Sebze kategorisinde gruplandırılan fasulye de görüş ayrılıklarına neden olmuştur. İspanyolca konuşanlarla karşılaştırıldığında, İngilizce konuşanlar fasulyeyi sebze olarak adlandırma eğilimindedir.
Yasal Tartışmalar
Meyve ve sebze arasındaki fark konusundaki tartışmalar bazen öyle bir noktaya gelir ki yasanın devreye girmesi gerekebilir. 1893’te Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesi’nde görülen Nix v. Hedden davasında, mahkeme oybirliğiyle ithal edilen domatesin bir meyve yerine sebze olarak vergilendirilmesi gerektiğine karar vermiştir. Mercer Law Review dergisinde anlatıldığı üzere mahkeme, domatesin botanik olarak meyve olduğunu kabul etmiştir, ancak mutfakta kullanılan “geleneksel” meyve ve sebze tanımlarını esas alarak karara varmıştır.
Kaynaklar ve İleri Okuma
- A. Harvey. What’s the difference between fruit and vegetables?. (24 Ağustos 2022). Alındığı Tarih: 31 Ekim 2024. Alındığı Yer: Live Science | Arşiv Bağlantısı
