Bilim insanları, pastörizasyon işleminin süte bulaşmış H5N1 kuş gribi virüsünü tamamen etkisiz hale getirdiğini doğruladı. Ancak virüsün RNA’sı ve bazı proteinleri gibi kalıntılar sütten kaybolmuyor. Yine de bu kalıntılar hastalık riski taşımıyor.
Pastörize Süt Güvenli, Çiğ Süt Değil
26 Eylül’de Science Advances dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, laboratuvar koşullarında H5N1 ile yüksek düzeyde kirletilen çiğ süt, standart yöntemle (72°C’de 15 ila 30 saniye ısıtılarak) pastörize edildiğinde virüs tamamen inaktive oldu. Sütten elde edilen örnekler, virüsün genom parçalarını ve hücrelere tutunmasını sağlayan hemaglütinin (H) proteininin izlerini hâlâ taşıyordu. Ancak bu kalıntılar ne bağışıklık sistemini uyardı ne de baskıladı.
Araştırma ekibi, pastörize sütle beş gün boyunca beslenen fareleri 21 gün boyunca izledi. Daha sonra farelere ölümcül dozda canlı H5N1 verildi. Sonuçlar, sütlerinde inaktive virüs kalıntısı olan farelerin hayatta kalma oranının, hiç virüsle temas etmemiş farelerle aynı olduğunu gösterdi. Yani kalıntılar, sonraki bir enfeksiyon karşısında bağışıklık avantajı da dezavantajı da yaratmadı.
St. Jude Çocuk Araştırma Hastanesi’nden virolog Stacey Schultz-Cherry şöyle diyor:
Pastörize edilmiş sütte H5N1 kalıntıları olsa bile bu bir risk taşımıyor. Çiğ süt ise güvenli değil,
ABD’de H5N1’in Süt Hayvanlarına Yayılması
H5N1, 2024’te ABD’de süt ineklerinde ilk kez doğrulandıktan sonra şimdiye kadar 17 eyalete yayıldı. ABD Tarım Bakanlığı, 15 Eylül’de Nebraska’da da ilk vakaların tespit edildiğini açıkladı. Yayılım, virüsün insanlara sıçrama ihtimalinden dolayı endişe yaratıyor.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), şu ana kadar kuş gribi vakalarını kuşlar, küçük ölçekli kanatlı hayvan sürüleri ve çiğ süt tüketimiyle ilişkilendirdi. İnsanlarda birkaç vaka ve bir ölüm doğrulandı.
Virüs Parçaları İz Bırakıyor Ama Tehlike Taşımıyor
Laboratuvar testlerinde pastörize sütte RNA ve hemaglütinin gibi viral kalıntılar bulunabiliyor. Ancak bu parçacıklar “ölü izler” niteliğinde. Schultz-Cherry bunu şöyle açıklıyor:
Viral RNA’yı görmek, yerde bir ayak izi görmek gibidir. Orada bir şeyin olduğunu gösterir, ama kendiliğinden hareket edemez ya da çoğalamaz.
Çiğ Süt Hâlâ Risk Taşıyor
Uzmanlar, ticari ölçekte yapılan pastörizasyonun güvenli olduğunu vurgulasa da, evde ya da küçük ölçekli uygulamalarda aynı standartların sağlanamayabileceğine dikkat çekiyor. Johns Hopkins Bloomberg Halk Sağlığı Okulu’ndan immünolog Andrew Pekosz şöyle diyor:
Pastörizasyonun işe yaradığını bilmek rahatlatıcı. Ancak asıl hedef, H5N1’in süt tedarikine hiç girmemesini sağlamak olmalı.
Çalışma, pastörizasyonun H5N1’e karşı güçlü bir güvenlik kalkanı olduğunu ortaya koyuyor. Ancak özellikle çiğ süt tüketimi, hâlâ virüsün insanlara geçişinde bir kapı aralayabilir.
Bu makale hakkında sorularınız veya yorumlarınız mı var? Bize yazın: feedback@sapienship.com.tr
Kaynaklar ve İleri Okuma
- P. Brigleb et al. Repeated oral exposure to H5N1 influenza virus in pasteurized milk does not cause adverse responses to subsequent influenza infection. (26 Eylül 2025). Alındığı Tarih: 27 Eylül 2025. Alındığı Yer: Science Advances
Yazar Hakkında
