Almond unundan patates kızartması, ekmek yerine kızarmış peynirle yapılan sandviç tarifleri… Sosyal medyada sıkça gördüğümüz bu “keto yemekleri”, çoğunlukla kilo vermek isteyenlere öneriliyor.
Keto diyeti, karbonhidratı neredeyse sıfıra indirip yerine yüksek miktarda yağ tüketmeye dayanıyor. Karaciğer, yağları “keton cisimcikleri” denilen moleküllere dönüştürüyor ve vücut, şekeri bırakıp bu yeni yakıtı kullanmaya başlıyor. Bu süreç kilo kaybına yol açabiliyor. Ancak yeni bir araştırma, bu diyetin uzun vadeli etkilerinin göründüğü kadar masum olmayabileceğini ortaya koydu.
Fareler Üzerinde Uzun Vadeli Etkiler
Science Advances dergisinde 19 Eylül’de yayımlanan çalışmada, fareler yaklaşık bir yıl boyunca (insan ömrüne kıyasla on yıllara denk gelen bir süre) keto diyetiyle beslendi. Sonuçlar çarpıcıydı: Farelerde şeker intoleransı, karaciğer yağlanması ve kalp-damar hastalıklarının erken belirtileri gözlendi. Ayrıca kanlarında aşırı yağ birikti, bu da kardiyovasküler riskin arttığını gösterdi.
En dikkat çekici bulgu ise farelerin kan şekerini düzenlemede zorlanması oldu. Normalde pankreasın ürettiği insülin, hücrelere şekeri depolama talimatı verir. Ancak keto diyeti uygulanan farelerde, insülin salgılayan hücreler bu görevi yerine getirmekte zorlandı. Bilim insanları, bunun hücresel düzeyde insülin salgı mekanizmasındaki bir aksaklıktan kaynaklandığını düşünüyor, ama nedeninin henüz net olmadığını belirtiyor.
Diyetin Kökleri ve Günümüzdeki Kullanımı
Keto diyeti aslında yeni değil. Yaklaşık 100 yıl önce doktorlar, epilepsi tedavisinde nöbetleri azaltmak için bu diyeti uygulamaya başlamıştı. Günümüzde de bazı epilepsi hastalarında tıbbi gözetim altında hâlâ kullanılıyor. Ancak diyetin “moda” versiyonu, yani uzun süre kilo verme amaçlı uygulanması konusunda yeterli veri yok.
Johns Hopkins Üniversitesi’nden nörolog Tanya McDonald şöyle diyor:
Tıbbi gözetim olmadan keto diyetini önermiyoruz. Çünkü bu kadar katı bir diyeti sürdürmek zor olmasının yanı sıra, uzun vadeli sağlık riskleri de tam olarak bilinmiyor.
Umut Veren Bir Detay
Araştırmanın ilginç bir sonucu daha var: Fareler keto diyetinden çıkarıldığında, şeker intoleransı ortadan kalktı. Yani diyete bağlı bazı olumsuz etkiler geri döndürülebilir görünüyor.
Keto diyeti kısa vadede kilo vermeye yardımcı olabilir. Ancak fareler üzerinde yapılan bu uzun süreli araştırma, diyetin karaciğer, kalp ve şeker metabolizması üzerinde ciddi etkiler bırakabileceğini gösteriyor. İnsanlarda aynı sonuçların görülüp görülmeyeceği henüz belirsiz. Yine de uzmanlar, keto diyetine başlamayı düşünenlerin mutlaka doktor kontrolünde hareket etmesini öneriyor.
Bu makale hakkında sorularınız veya yorumlarınız mı var? Bize yazın: feedback@sapienship.com.tr
Kaynaklar ve İleri Okuma
- M.R. Gallop et al. A long-term ketogenic diet causes hyperlipidemia, liver dysfunction, and glucose intolerance from impaired insulin secretion in mice. (19 Eylül 2025). Alındığı Tarih: 27 Eylül 2025. Alındığı Yer: Science Advances
Yazar Hakkında
