Yeni bir araştırmaya göre, bazı durumlarda erkek sivrisinekler de neredeyse dişiler kadar kana susamış hale gelebiliyor. Bu, yalnızca dişi sivrisineklerin ısırıp kan emdiği ve hastalık yaydığı, erkeklerin ise nektarla beslendiği yönündeki yaygın inanışı tersine çeviriyor.
Bu bulgu, erkek sivrisineklerin tamamen zararsız olmadığını ve hastalık yaymada ufak bir rol oynayabileceklerini düşündürüyor.
Normalde kanla ilgilenmeyen Culex tarsalis ve Aedes aegypti türü erkek sivrisinekler, nem oranı düşük olduğunda ve şeker bulamadıklarında kanla beslenmeye yönelebiliyorlar. Bu, 8 Ekim’de bioRxiv’e sunulan bir ön çalışmada açıklandı.
Pensilvanya Eyalet Üniversitesi’nde entomolog Jason Rasgon’un laboratuvarında çalışan bir yüksek lisans öğrencisi, araştırmacılar nemi düşürüp sivrisineklerin alışkın oldukları nektar kaynaklarını kaldırdığında bazı erkek sivrisineklerin ince bir yapay zar üzerinden kanla beslendiğini gözlemledi.
Rasgon, susuz kalmış erkek sivrisineklerin bir insandan kan almaya çalışıp çalışmayacağını merak etti ve elini erkek sivrisineklerin bulunduğu kafeslere soktu. Nemli koşullarda olan erkek sivrisinekler çoğunlukla onu görmezden geldi, ancak susuz kalanlar cildine konup onu yoklamaya başladı. Hatta biri onu ısırdı.
Rasgon, şöyle diyor;
Cildin sadece ilk katmanına girebildi. Şok oldum ve böyle bir şey beklemiyordum.
Erkek sivrisineklerin uzun ve tüp şeklindeki ağzı, kan emmeye yetecek kadar derine nüfuz edemiyor. Ancak Rasgon’un kedisi Jiji’nin yaptığı bir çizik, erkeklerin başka bir yoldan kan alıp alamayacağını test etmesini sağladı. Gerçekten de, susuz kalmış erkek sivrisinekler açık yaradan kan emdi.
Başka bir deneyde, nemi algılayamayacak şekilde genetiği değiştirilmiş A. aegypti türü erkek sivrisinekler, düşük nem koşullarında daha sık kanla beslenmeye yönelmedi. Bu bulgular, erkeklerin susuzluklarını gidermek için kan arayabileceğini öne sürüyor.
Daha önce yapılan bir araştırmada, kanın erkek Culex quinquefasciatus sivrisinekleri için toksik olduğu belirtilmiş ve tüm erkek sivrisineklerin kan sindirme yeteneğinden yoksun olduğu düşünülmüştü. Ancak Rasgon’un deneyinde kanla beslenen erkek C. tarsalis sivrisinekleri, kan almayanlar kadar uzun yaşadı ve hatta biraz daha uzun ömürlü oldu.
A. aegypti sivrisineği, esas olarak sarıhumma virüsünü taşır; ancak Zika virüsü, Chikungunya ve Dang hummasını da yayabilir. Dişi C. tarsalis ise Batı Nil virüsü, St. Louis ensefaliti ve benzeri hastalıkları bulaştırabilir. Araştırmacılar, erkek C. tarsalis sivrisineklerinin de Batı Nil virüsü ile enfekte olabileceğini ve tıpkı dişiler gibi tükürüklerinde bulaşıcı virüs üretebileceğini buldu.
Rasgon, erkek sivrisineklerin hastalık yaymada önemli bir rol oynadığına şüpheyle yaklaşsa da, erkek sivrisineklerin kanla beslenmediği görüşünün yeniden değerlendirilmesi gerektiğini ve nadir durumlarda erkeklerin de virüs yayma potansiyeline sahip olup olmadığının araştırılmasının önemli olduğunu belirtiyor.
Kaynaklar ve İleri Okuma
- T.H. Saey. Male mosquitoes sometimes suck, too. (25 Ekim 2024). Alındığı Tarih: 27 Ekim 2024. Alındığı Yer: Science News | Arşiv Bağlantısı
